We hebben er zo’n beetje dagelijks mee te maken, de wind. In het verleden hadden we er echter een stuk meer last van! Het leidde regelmatig tot hevige storm in Nederland. En zelfs grote overstromingen. In deze post vertellen we je erover!

Onze wind speelt nog altijd een belangrijke rol in het Nederlandse klimaat. En hij is natuurlijk van het grootste belang bij zeilen. Gelukkig zijn we dankzij de dijken en Deltawerken tegenwoordig een stuk veiliger. En kunnen we bijna het hele zeilseizoen een lekker stukje varen. Toch moet je natuurlijk altijd nog bedacht zijn op storm en windstoten!

Een storm op land is niet hetzelfde als een storm op zee. Daarom geven de maritiem meteorologen van het KNMI al sinds 1864 officiële wind- en stormwaarschuwingen uit voor de kust en ruime binnenwateren. Deze waarschuwingen gelden vanaf windkracht 6 en zijn speciaal bedoeld voor de scheepvaart.

Naast de waarschuwingen wordt ook 2 keer per dag een scheepsweerbericht uitgestuurd. Deze berichten worden 24 uur per dag bewaakt in samenwerking met Rijkswaterstaat.

Ook houdt de maritiem meteoroloog de waterstand en de golfhoogtes langs de kust en het IJsselmeer in de gaten. 

De waarschuwingen van het KNMI verhogen dus flink onze veiligheid. Heftige wind is echter helaas niet altijd te voorspellen. Vooral als het niet om een storm gaat, maar om een windstoot. Een windstoot, ook wel rukwind genoemd, is een zeer plotselinge harde wind.

Zo’n plotselinge wind wordt niet meegenomen in de schaal van Beaufort. Deze schaal wordt namelijk enkel gebaseerd op een gemiddelde windsnelheid gemeten over 10 minuten. En niet voor de snelheid van losse windstoten.

Toch wordt de gemiddelde windsnelheid nog steeds vaak verward met de topsnelheid van rukwinden.

Stel:

• De wind waait gedurende 10 minuten met een gemiddelde snelheid van 70 km/u
• met pieken tot meer dan 117 km/u

Dan is er geen sprake van windkracht 12 (orkaan), maar van windkracht 8 (stormachtige wind). De voorspelling zou dan windkracht 8 betreffen, terwijl de windstoten veel heftiger uit kunnen pakken.

En zo een windstoot kan het hele jaar voorkomen. In de winter vaak bij storm. In de zomers vooral tijdens onweersbuien. Een windstoot bij regen is overigens het verraderlijkst. Dan kan de wind plotseling enorm toenemen tot ver boven zijn gemiddelde.

Zeer zware windstoten kunnen wel windsnelheden behalen van meer dan 100 km per uur! 

Maar het kan nóg erger. In de afgelopen 100 jaar kwamen in Nederland zeker 10 stormen voor met windstoten van circa 150 km/uur. Deze vonden meestal plaats in de winter, maar soms ook midden in de zomer!

Op 27 augustus 1912 beleefden we de zwaarste zomerstorm langs onze kust ooit, met een windkracht 10 en windstoten tot 148 km/uur. Zeker geen pretje voor kustbewoners, zeezeilers en strandbezoekers.

De zwaarste storm van de 20e eeuw ontpopte zich echter zo’n 30 jaar later op 7 september 1944. In Vlissingen werd de snelheid van windstoten geschat op maar liefst 175 km/uur.

Vlieland trof het een paar jaar later nog heftiger. Op 5 november 1948 werd een windstoot van wel 202 km/uur (!) vastgesteld, een absurde snelheid. Een windhoos schoot toen precies over de windmeter. Dit is de hevigste windstoot die ooit in Nederland gemeten werd.

Een van de beruchtste stormen is die in april 1973. De storm trok vanuit Ierland en Groot-Brittannië over Nederland en vervolgde zijn weg naar Duitsland en Finland. België bleef wonderbaarlijk ongeschonden. Maar in ons land veroorzaakte hij grote schade. 3 mensen overleden. Veel bomen gingen om, met name op de Veluwe. Ramen van kantoren, kassen en winkelcentra sneuvelden.

Ook recenter hebben we te maken met flinke windstoten. Zo werd in de zeer zware storm van 25 januari 1990 op Schiphol zelfs een vlaag van 161 km/uur gemeten.

De laatste extreme windstoot in Nederland is nog maar kortgeleden. In januari 2018 konden we zelfs spreken over 2 stormen binnen een halve maand! Op 3 januari en 18 januari.

De 2^erichtte echter een stuk meer schade aan. De storm woedde niet alleen over Nederland, maar ook over Ierland, Groot-Brittannië, Duitsland, België en Polen. De zwaarste windstoot werd om 9.40 uur gemeten bij Hoek van Holland en telde maar liefst 143 km per uur!

Rijkswaterstaat sloot de balgstuw bij Ramspol. Het treinverkeer ging plat (wat leidde tot de hashtag #stormpoolen). Ziekenhuizen gingen over op noodstroom. Schiphol staakte haar vluchten. Het tramnetwerk in Amsterdam en Den Haag lag stil. En op de snelweg waren zeker 66 vrachtwagens gekanteld. In Overijssel kwamen 2 mensen om. 

We hebben dus best wat te stellen gehad met de wind in ons land. Maar door de aanleg van alle dijken, duinen en de Deltawerken weten we onszelf goed te beschermen. En gelukkig komen stormen en windstoten in ons land niet dagelijks voor.

Wat betreft zeilen hebben we geluk dat flinke stormen meestal woeden in de periode van oktober tot en met maart. En laat het zeilseizoen nou net van maart tot en met oktober lopen. ;-)